کیومرث زرافشانی، لیدا شرفی، محمدامین شریفی، شهرزاد بارانی، شهره کرمی، مسعود رمضانی، فرحناز رستمی،
دوره 6، شماره 19 - ( 2-1396 )
چکیده
با مروری بر پروژههای توسعه روستایی در سطح جهان، به نظر میرسد که همه ساله، بودجههای هنگفتی صرف احداث شبکههای آبیاری میشود. اما اینکه تا چه اندازه این پروژهها به اهداف از پیش تعیین شده خود رسیده باشند، مشخص نیست. یکی از این طرح های عمرانی، پروژه احداث شبکههای فرعی آبیاری و زهکشی گاوشان در استان کرمانشاه است. هدف از اجرای این طرح، ایجاد سیستمهای آبیاری تحت فشار، افزایش تولید در واحد سطح و ارتقاء درآمد بهره برداران، تبدیل زمینهای دیم به آبی، و افزایش تنوع کشت بوده است. هدف از این تحقیق، ارزشیابی کیفی شبکه آبیاری پایاب سدّ گاوشان بوده است. در این مطالعه، از دو روستای ماراب و الک با تکنیکهای PRA (قدم زدن، نقشه اجتماعی، نقشه منابع، ماتریس زوجی و مصاحبه گروه متمرکز) دادههای مورد نیاز جمع آوری گردید. به منظور اعتبار بخشی به یافتهها، سعی شد از تکنیکهای مختلف ارزیابی مشارکتی روستایی استفاده شود. روش نمونهگیری پژوهش نیز با استفاده از نمونهگیری نظری، صورت پذیرفت. بدین معنا که حجم نمونه تا رسیدن به مرحله اشباع نظری پیش رفت (حدود 20 نفر از هر روستا). نتایج ارزشیابی نشان داد که این پروژه با سه مشکل عمده روبرو است: 1) مشکلات مربوط به پیمانکار؛ 2) مشکلات مربوط به برنامهریزی و نظارت؛ 3) مشکلات مربوط به بهرهبردارن. همچنین نتایج نشان داد که اگر چه اجرای این طرح در منطقه، با مشکلاتی همراه بوده است، اما با این وجود، طرح توسعه سیستمهای آبیاری تحت فشار، به عنوان اولین طرح ملّی شبکه آبیاری که به طور متمرکز هدایت میشود، توفیقات قابل توجهی داشتهاست. به عنوان مثال، ارتقاء فرهنگ کشت آبی، مسدود شدن تعداد قابل توجهی از چاهها، افزایش قیمت زمینها در منطقه، گرایش به کشت آبی و درآمد بیشتر برای کشاورزان از مزیتهای این طرح بودهاست.