6 نتیجه برای زمانی
نرجس رضازاده مقدم، اصغر زمانی،
دوره 0، شماره 0 - ( 12-1402 )
چکیده
خانواده شاه‌پسند (Verbenaceae)، در حال حاضر متشکل از دو جنس Verbena و Phylaدر مناطق مختلف ایران، بخصوص استان‌های شمالی است. محدوده این خانواده در منابع قدیمی در مقایسه با مطالعات کنونی، دچار تغییرات قابل توجهی شده است. به عنوان مثال، دو جنس Vitex و Clerodendrum نیز در منابع قبلی در این خانواده تقسیمبندی شده‌اند. بر همین اساس، در این پژوهش، با بررسی صفات ریخت‌شناسی و تشریحی برگ در 20 نمونه از جنس‌های Verbena، Phyla، Vitex و Clerodendrum به ارزیابی ارتباط بین این جنس‌ها پرداخته شده است. بدین منظور 67 صفت کیفی و کمّی ریخت‌شناسی و تشریحی مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار R نسخه 4.3.1 استفاده شد. به منظور تحلیل هم‌زمان داده‌های کمّی و کیفی از روش آنالیز عاملی داده‌های ترکیبی (FAMD) استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از اهمیت بالای برخی صفات کمّی مانند طول آوند چوب رگبرگ اصلی، عرض بذر، طول خامه و قطر پهنک و برخی صفات کیفی شامل شکل سلولهای اپیدرمی پهنک، موقعیت روزنه، نحوه قرارگیری دو بازوی پهنک نسبت به‌هم، نوع کرک‌پوش، شکل سلولهای اپیدرمی رگبرگ اصلی، رنگ گلبرگ، تعداد دستجات آوندی در پهنک، میزان تراکم کرک‌پوش، شکل حاشیه برگ و تعداد انشعابات ساقه در خوشه‌بندی جنس‌ها بود. به طورکلی، تحلیل داده‌ها بیانگر جدایی کامل این چهار جنس بود. بر اساس این مطالعه و در انطباق با نتایج داده‌های تبارزایی، جدایی دو جنس Clerodendrum و Vitex از خانواده شاه‌پسند تأیید شد و تنها دو جنس Verbena و Phyla به عنوان جنس‌های بومی این خانواده در ایران شناخته می‌شوند.
منصور افشارمحمدیان، فائزه قنائی، سارا احمدیانی، کمال صدرزمانی،
دوره 3، شماره 3 - ( 9-1395 )
چکیده
پونۀمعطر (Mentha pulegium L.)از خانوادۀ نعنائیان، گیاهی دارویی است که خواص آنتیاکسیدانی فراوانی دارد. تنش‌های محیطی مانند خشکی میتواند سبب تغییر فعالیت آنزیم‌های آنتیاکسیدانی و محتوای بیوشیمیایی گیاهان شود. در این تحقیق اثر تنش خشکی بر میزان فعالیت آنزیم‌های سوپراکسیددیسموتاز، آسکورباتپراکسیداز، کاتالاز، پراکسیداز، قندهای محلول و محتوی مالون‌دی‌آلدئید اندام هوایی و ریشۀ پونۀمعطر ارزیابی شد. برای ایجاد تنش کمبود آب، گیاهچه های 24 روزۀ پونۀ معطر به مدت 24 ساعت در محلول 2/1 هوگلند حاوی غلظت‌های PEG 6000 (صفر و 5 درصد (w/v)) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب افزایش فعالیت کاتالاز و میزان پراکسیداسیون لیپیدی و کاهش فعالیت سوپراکسیددیسموتاز و پراکسیداز اندام هوایی و افزایش فعالیت کاتالاز و پراکسیداز ریشۀ پونۀمعطر شد. فعالیت آسکوربات پراکسیداز در اندام هوایی و ریشه تفاوت معنی‌داری را در گیاهان تحت تیمار نشان نداد. تنش خشکی نیز سبب افزایش میزان قندهای محلول گلوکز، گالاکتوز، رامنوز و زایلوز در اندام هوایی شد. بنابراین، افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتیاکسیدانی و همچنین افزایش میزان قندهای محلول تحت تنش خشکی در پونۀمعطر میتواند نشانه ای از تحمل نسبی این گیاه به سطوح پایین خشکی باشد.
زهره زمانی، حمزه امیری، احمد اسماعیلی،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1397 )
چکیده
این تحقیق به منظور بررسي اثرسطوح مختلف تنش خشکی( صفر، 3-، 5-،7- بار) بر برخی فاکتورهای جوانه زنی دو جمعیت هندی و اصفهانی گیاه شنبلیله در آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. تنش خشکی در چهار سطح پتانسیل آب با استفاده از پلیاتیلن گلایکول 6000 اعمال شد. ميزان درصد و سرعت جوانه زني، شاخص بنيه بذر، طول ريشه چه، ساقه چه، وزن تر و خشك گیاه چه پس از 7 روز اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد با اینکه درصد و سرعت جوانهزنی، رشد گیاهچه و شاخص بنیه بذر در جمعیت اصفهانی گیاه شنبلیله نسبت به جمعیت هندی بیشتر بود، اما تنش خشکی در هر دو جمعیت باعث کاهش معنی داری در رشد و جوانه زنی گیاه شد. با افزایش تنش خشکی و کاهش پتانسیل آب از 3- بار به 7- بار ميزان درصد و سرعت جوانه زني، شاخص بنيه بذر، طول ريشه چه و ساقه چه و وزن تر و خشك گیاه چه به طور معنی داری کاهش یافت.
الهه زمانی بهرام آبادی، پریسا جنوبی، فرخنده رضانژاد،
دوره 6، شماره 1 - ( 2-1398 )
چکیده
شرایط محیطی که گیاه والد طی تکوین دانه گذرانده است، می‌توانند روی بسیاری از خصوصیات دانه‌ها مانند درجۀ خفتگی، وزن و میزان ترکیبات آنها تأثیر گذارد. در این تحقیق، دانه‌های بالغ پسته رقم احمدآقایی جمع‌آوری شده از دو شهر رفسنجان و شهربابک واقع در استان کرمان مقایسه شدند. مشخص شد که دانه‌های شهربابک که منطقه‌ای سردتر و مرطوب‌تر است، خفتگی طولانی‌تری داشتند، اما میزان آب دو سری دانه مشابه بود. پروتئین‌های دهیدرین بهطور معمول در حفاظت سلولهای گیاهی علیه تنش آبگیری نقش دارند. محتوای دهیدرین لپه‌ها و محورهای رویانی دو سری دانه با روش لکه‌گذاری وسترن و پادتن اختصاصی قطعه حفاظت شده K در پروتئین‌های دهیدرین، مقایسه شدند. مشخص شد که لپه‌ها دارای پنج نسخه دهیدرین با وزن 23، 25، 32، 39 و 48 کیلودالتون بودند که بیانشان تحت تأثیر محیط نبود. محورهای رویانی علاوه بر این پنج نسخه، هفت نسخه دیگر با وزن 17، 19، 20، 28، 67، 77 و 98 کیلودالتون داشتند که مبین حفاظت بالاتر محورهای رویانی نسبت به لپه‌ها است. نسخه‌های 25 و 28 کیلودالتونی در محورهای رویانی دانه‌های شهربابک بیان بیشتری داشتند، درحالی که نسخه 39 کیلودالتونی در محورهای رویانی دانه‌های رفسنجان بیشتر مشاهده شد.
فاطمه دائمی، فریده عطار، اصغر زمانی، مهرشید ریاحی،
دوره 7، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
در مطالعه حاضر، تزئینات سطح دانه در 31 گونه (شامل 34 جمعیت) و تزئینات سطح کپسول در پنج گونه از سرده Scrophularia پراکنده در ایران، با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM)، مورد بررسی قرار گرفت. سطح دانه در تمام نمونههای مورد مطالعه، به صورت مشبّک و دارای تزئینات داخلی نردبانیشکل است. با این حال، به واسطه وجود تنوّع در جزئیات مربوط به شکل کلی و الگوی دیواره سلولهای اپیدرمی، تزئینات موجود در سطح دانه به چهار الگوی متفاوت قابل تقسیمبندی است: (1) سلولهای اپیدرمی با شکل کاملاً نامنظم؛ (2) سلولهای اپیدرمی با شکل نامشخص، به طوری که فاصله سلولها قابل تشخیص نیست؛ (3) سلولهای چندوجهی مشبّک دارای دیوارههای مشخص که به صورت موّاج یا وزیکولی نیست. این الگو خود به دو زیرگروه شامل سلولهای باریک طویل و سلولهای پهن تقسیم میشود؛ (4) سلولهای چندوجهی مشبّک دارای دیوارههای موّاج و گاهی وزیکولی که به دو گروه دارای سلولهای باریک طویل و سلولهای پهن تقسیم میشود. همچنین سطح دانه در نمونهها میتواند دارا یا فاقد حجرهها و دیوارههای مشخص باشد. به علاوه، تنوّع قابل توجهی در ابعاد، شکل و رنگ دانه‌ها حتّی در یک نمونه مشاهده شد. بررسیهای انجام گرفته بر روی تزئینات سطح دانه حاکی از آن است که اطلاعات به دست آمده از این صفت، کاربرد قابل توجهی در تقسیمبندی گونه‌های Scrophularia ندارد.
.
اصغر زمانی،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
در این پژوهش، برای اولین بار به بررسی صفات ریزریخت‌شناسی سطح بذر در 15 آرایه، متشکل از 22 نمونه از سرده گلابی (Pyrus L.) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) و میکروسکوپ دیجیتالی DinoLite (DM) در ایران پرداخته شده است. به منظور ارزیابی اثرات احتمالی فاکتورهای اکولوژیکی، نمونههای بذر متعددی از برخی از گونه‌های پرپراکنش مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوری نمونههای مختلف گلابی از نقاط مختلف پراکنش آنها در یک بازه زمانی حدوداً 10 ساله، شناسایی آنها با استفاده از ابزارهای مختلف گیاه‌شناسی، بخصوص نمونههای تیپ و منابع گیاه‌شناسی انجام گرفت. سپس با مشاهده سطح بذرها، صفات کیفی (مثل شکل و تزئینات سطح بذر شامل انواع لان‌دار، مشبک، منفذدار، برجسته، مخطط و موّاج) و کمّی (مثل ابعاد بذر، ابعاد سلولهای سطح بذر و ضخامت دیوارههای بین سلولها) مختلفی مشخص و مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. نتایج به دست آمده از این مطالعات حاکی از تنوع بالای صفات سطح بذر حتی در بین افراد یک گونه است. این نتیجه‌گیری مشابه بسیاری از نتایج به دست آمده با راهکارهای متفاوت، مؤید پیچیدگی آرایه‌شناختی این سرده است. با این حال، برخی صفات توصیفی مثل شکل، ابعاد، نوع تزئینات سطح بذر، ابعاد سلولهای سطح بذر و ضخامت دیواره بین سلولهای سطحی، برای اولین بار برای این سرده گزارش میشود.
