پژوهش های نوین فیزیک

---

اثرات ناشی از کاهش لایه اوزون و افزایش اشعه فرابنفش امروزه توسط بسیاری از محققان مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر پرتو UV-B بر روی گیاه بادرنجبویه (Melissa Officinalis L.) و تاثیر سالیسیلیک اسید و میدان مغناطیسی در کاهش اثرات زیانبار این پرتو بر این گیاه بود. گیاهان بادرنجبویه به مدت 60 روز در شرایط گلخانه¬ای کشت یافتند. تیمار فرابنفش بعد از مرحله 6 برگی اعمال گردید و پرتو UV-B به مدت 15 روز و هر بار به مدت 20 دقیقه اعمال گردید. اسید سالیسیلیک نیز بعد از مرحله 6 برگی با غلظت 1 میلی¬مولار به مدت یک هفته روی گیاهان پاشیده شد. تیمار میدان مغناطیسی به مدت یک ساعت و با شدت¬های 0، 40 و 85 میلی¬تسلا اعمال گردید. نتایج نشان داد که پرتو UV-B باعث کاهش وزن تر و خشک، رشد طولی ریشه و اندام هوایی شد. این پرتو همچنین میزان رنگیزه¬های فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید) میزان قندها و پروتئین¬های محلول را کاهش دادند. میزان فنیل¬آلانین آمونیا¬لیاز و ترکیبات جاذب UV نیز تحت تاثیر پرتوهای UV-B افزایش نشان داد. بررسی نتایج نشان داد تیمار با سالیسیلیک اسید و میدان مغناطیسی باعث تخفیف آسیب¬های ناشی از اعمال پرتوهای UV-B در گیاه شد و توانست فاکتورهایی که تحت تابش های فرابنفش تغییر یافته بودند را جبران کند. که در اثر پرتو UV-B به وجود آمده بودند و توانستند فاکتورهایی که تحت تابش های فرابنفش تغییر یافته بودند را جبران کنند.

---

به منظور بررسی تأثیر سالیسیـلیک اسید(SA ) بر افزایش تحمل به سرما، دانـه‌رست‌های دو روزه‌‌ء تربچــه 24 ساعت با محلول SA با غلظت‌های مختلف(0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار) پیش تیمار شده‌اند سپس به مدت 48 ساعت تحت تنش سرما ( ˚C 5/2) قرارگرفتند. آزمایش‌های انجام یافته نشان داد که تحمل به سرما دراین دانه‌رست‌ها افزایش یافت. این پدیده از طریق کاهش نشت k+و قند‌های محلول به محیط کشت و افزایش طول ریشه دانه‌رست‌ها بالاخص درغلظت 5/0 میلی‌مولار نشان داده شد. این نتایج نشان‌دهنده آن است که بین غلظت SA و کاهش صدمه سرما رابطه مستقیمی وجود دارد. با سنجش فعالیت سه آنزیم آنتی‌اکسیدان، آسکوربات پراکسیــداز(APX)، گایاکول پراکسیداز (GPX) و کاتالاز(CAT) در اندام هوایی و ریشه‌های دانه‌رست‌های تربچه نشان داده شد که مقاومت القایی حاصل از SA به سرما در دانه‌رست‌های تربچه با افزایش فعالیت این سه آنزیم آنتی‌اکسیدانی همراه است.

---

عمل‌کرد حفاظتی‌ای که به آنتوسیانین برگ‌ها نسبت می‌دهند، می‌تواند به طور مؤثری با ترکیبات القا کننده مانند ترکیبات بیماری‌زا، سالیسیلیک اسید و تعدادی از ترکیبات دیگر تحریک شود. در این پژوهش گیاه دارویی مینای چمنی1 از خانواده مرکبیان (کاسنی) ساخته شدن آنتوسیانین سیانیدین3- مالونیل گلوکورونوزیل گلوکوزید2را در برگ‌های خود در پاسخ به سالیسیلیک اسید و عامل بیماری‌زایی افزایش می‌دهد. نتایج حاکی از آن است که مقدار آنتوسیانین در گیا‌هان تیمار شده با غلظت‌های 3، 7 و 11 میکرومولار سالیسیلیک اسید نسبت به گیا‌هان تیمار نشده با این اسید و بدون آلودگی قارچی(گیا‌هان کنترل) افزایش پیدا کرد. همچنین مقدار آنتوسیانین در گیا‌هان آلوده به قارچ و بدون تیمار سالیسیلیک اسید بیش‌تر از گیا‌هان کنترل بود. در ضمن زمانی که گیا‌هان آلوده، با سالیسیلیک اسید تیمار شدند، افزایش چشم‌گیری در مقدار آنتوسیانین نسبت به گیا‌هان کنترل مشاهده شد. همچنین کروماتوگرام‌های به دست آمده از نمونه‌ها، به روش HPLC و مقایسه آن‌ها با کروماتوگرام آنتوسیانین استاندارد نتایج فوق را تأیید کرد.