نشریه زمین شناسی مهندسی

---

ساحل به منزله فضایی جغرافیایی دارای شرایط ویژه اقتصادی، تجاری تفریحی و در برخی موارد استراتژیکی است. بهره‌برداری بهینه از امکانات محیطی مستلزم شناخت ویژگی‌های مختلف یک منطقه است. ساحل به منزله یک اکوسیستم توان‌مندی‌های بالقوه و بالفعل بسیار زیادی برای جذب جمعیت داراست. خورموسی و سواحل آن به دلایل مختلف تجاری، بازرگانی و منابع عظیم نفت و گاز در جنوب ایران حائز اهمیت استراتژیکی زیادی است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و بر اساس تصاویر ماهواره‌ای سال‌های 1991 و 2003 میلادی، نقشه‌های توپوگرافی(سال 1335 شمسی)، خاک، زمین‌شناسی، کاربری اراضی و همچنین داده‌های هواشناسی و جزر و مدّ منطقه، تغییرات کاربری اراضی و ژئومورفولوژیک منطقه شناسایی شده‌اند. برای آشکارسازی تغییرات، ابتدا نقشه‌های توپوگرافی و تصاویر ماهواره‌ای منطقه زمین مرجع و موزاییک شده‌اند. سپس از روش‌های مختلف شامل تفریق باندهای مشابه سال‌های مختلف، تحلیل مؤلفه‌های اصلی(PCA) بر روی باندهای تفریقی برای تولید تصاویر(PCD) و منطق فازی استفاده شده است و نقشه درجه شدت تغییرات ایجادشده در نقاط و پدیده‌های مختلف منطقه تهیه شده است. بیش‌ترین تغییرات در پدیده‌های طبیعی در اطراف خط ساحل و جزایر موجود در داخل خورموسی ایجاد شده‌اند. همچنین طی دوره بررسی تغییرات زیادی در کاربری‌های اراضی شهرهای ساحلی ماهشهر و بندر امام ایجاد شده است. این تغییرات شامل توسعه بندر امام خمینی و تأسیسات عظیم پتروشیمی و شرکت‌های وابسته، منطقه ویژه اقتصادی، احداث فرودگاه و غیره هستند که خود باعث جذب جمعیت از سایر نقاط و گسترش مراکز شهری منطقه شده‌اند.

---

مهارهای صفحه‌ای یکی از انواع مسلح‌کننده‌های مکانیکی هستند که کاربردهای گسترده‌ای در فعالیت‌های ژئوتکنیکی ساحلی و فراساحلی مانند ساخت دیوارهای حائل مکانیکی، مقابله با بالازدگی فونداسیون‌ها، تثبیت توربین‌های باد و سکوهای شناور دریایی در برابر تلاطم آب دریا، و مهار خطوط لوله مدفون و مستغرق دارند. در این مقاله نتایج مدل‌سازی‌ آزمایشگاهی دیوارهای حائل مهار صفحه‌ای با هدف بررسی عملکرد آن‌ها ارائه شده است. موارد بررسی شده بر قابلیت باربری پاشنه بارگذاری و تغییرمکان‌های افقی دیواره شامل ارزیابی تأثیر شکل مربعی و دایره‌ای صفحات مهاری، ابعاد آن‌ها در دو اندازۀ مختلف، تحت سه چیدمان لوزی، مربعی و 5 مهاره بوده است. به‌منظور مشاهده سطح لغزش بحرانی و میزان تأثیر موارد مذکور روی گوه گسیختگی از روش سرعت‌سنجی تصویری ذات (PIV) استفاده شده است. بر این اساس، بیش‌ترین قابلیت باربری دیواره و کم‌ترین جابه‌جایی افقی آن به‌ترتیب مربوط به چیدمان 5 مهاره، لوزی و مربعی بوده است. چیدمان لوزی با وجود یک مسلح‌کننده کم‌تر اختلاف نسبتاً کمی با نتایج چیدمان 5 مهاره داشته است. شکل دایره‌ای صفحات پایداری بیش‌تری را در دیواره فراهم آورده‌اند. بر طبق نتایج تحلیل PIV، کرنش ذرات در سطح لغزش بحرانی، در چیدمان‌های 5 مهاره و لوزی کوچک‌تر از چیدمان مربعی و در صفحات دایره‌ای کوچک‌تر از صفحات مربعی به‌دست آمده است. چیدمان مسلح‌کننده‌ها و ابعاد صفحات تأثیر چشم‌گیری بر عمق گوه گسیختگی در خاکریز دیواره داشته‌اند.
 
 

---