نشریه زمین شناسی مهندسی

---

این پژوهش به منظور ارائه مدلی ساده برای ساختار سرعتی پوسته در منطقهٔ غرب ایران انجام شده است. هدف این پژوهش به‌کارگیری نتایج آن به عنوان مدل اولیه به روشJoint Inversion، برای بررسی دقیق‌تر ساختار سرعتی پوستهٔ منطقه بوده است. در این پژوهش لرزه-نگاشت ‌های زمین‌لرزه ‌های ثبت شده در شبکه لرزه نگاری دوره کوتاه کرمانشاه متعلق به مؤسسهٔ ژئوفیزیک و ایستگاه لرزه نگاری باند پهن سنندج وابسته به پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در بازهٔ زمانی دی ماه 1384 تا بهمن ماه 1387 (ژانویه 2004 تا ژانویه 2008) استفاده شده است. برای تهیهٔ منحنی ‌های زمان- مسافت، لازم بود که زمین‌لرزه ‌ها و ایستگاه ‌ها در یک امتداد باشند. بدین منظور پنج مسیری که دارای شرایط فوق بودند انتخاب شده و زمین‌لرزه-‌های واقع بر این مسیر‌ها از بین کل داده‌ها (3000 زمین‌لرزه) با ≤mb≤6 2 جدا شد که شامل 278 زمین‌لرزه با 3.0 mb≥ و فاصله کانونی 10 تا 750 کیلومتر بود. با رسم منحنی ‌های زمان- مسافت زمین‌لرزه‌ها برای هر کدام از مسیر‌های مذکور، دو لایه مشخص کنراد و موهو در منطقه مشاهده شد و سرعت انتشار موج‌های P‏ و S و عمق تقریبی لایه ‌ها به‌دست آمد. سپس با تدوین یک برنامه رایانه ای، اولین رسید‌های امواج مستقیم و شکست مرزی طی یک فرآیند مدل‌سازی مستقیم (Forward Modeling) محاسبه و مقادیر سرعت ‌ها و عمق ‌ها و همچنین مختصات مکانی و زمانی زمین‌لرزه ‌ها تعدیل شده و مدل نهایی به دست آمد. در این فرآیند از زمین‌لرزه هایی با 4 mb≥ استفاده شد. لازم به توضیح است که خطای RMS در تعیین زمان سیر (یا به عبارتی محل وقوع زمین‌لرزه) همهٔ زمین‌لرزه های مطرح در مراحل مذکور، حداکثر 26/0 ثانیه و حداقل 01/0 ثانیه بود. بر اساس مدل مذکور سرعت موج P در پوسته غرب ایران 07/0±23/6 و در گوشتهٔ بالایی 08/0±08/8 کیلومتر بر ثانیه به‌دست آمد. سرعت تقریبی موج S در پوسته و گوشتهٔ بالایی در این منطقه به ترتیب 06/0±64/3 و 01/0±70/4 کیلومتر بر ثانیه است. ژرفای ناپیوستگی های کنراد و موهو نیزدر منطقهٔ پژوهش، به ترتیب2±11و3±43 کیلومتر تعیین شد. نتایج به دست آمده، هم‌خوانی خوبی با بررسی‌های گرانی سنجی نشان می دهد.

---

در چند دهۀ اخیر، پژوهش‌گران بسیاری ارزیابی آسیب سازه‌ها پس از یک رخداد لرزه‌ای را بررسی کرده‌اند. برای ارزیابی آسیب سازه‌ها تحت یک زمین‌لرزه، بررسی هم‌بستگی بین پارامترهای زمین‌لرزه و آسیب سازه‌ها اهمیت زیادی دارد. محققان پارامترهای لرزه‌ای متعددی برای توصیف زمین‌لرزه تعریف کره‌اند. از آن‌جا که پارامترهای طیفی زمین‌لرزه اطلاعات متنوعی پیرامون حرکت زمین دربر دارند، یک زمین‌لرزه را به‌درستی توصیف می‌کنند. هم‌چنین شاخص‌های خسارت متنوعی برای سنجش آسیب سازه‌ها یا تعیین آسیب‌پذیری آن‌ها نسبت به یک‌دیگر، پیشنهاد شده است. شاخص آسیب پارک-انگ یکی از بهترین شاخص‌ها برای توصیف آسیب یک سازه است. در این مقاله، هم‌بستگی بین پارامترهای طیفی یک زمین‌لرزه و شاخص‌های پارک- انگ بررسی می‌شود. برای این منظور، سه قاب بتن مسلح با ارتفاع‌های مختلف، تحت رکوردهای زمین‌لرزه حوزۀ دور به‌روش دینامیکی غیرخطی تحلیل شده‌ و هم‌بستگی بین پارامترهای طیفی و شاخص‌های پارک- انگ قاب‌ها محاسبه شده است. نتایج نشان می‌دهد که در همه قاب‌ها، بیش‌تر پارامترهای طیفی هم‌بستگی قوی با شدت آسیب دارند. از این‌رو برای برآورد پتانسیل آسیب زمین‌لرزه، برخی پارامترهای طیفی که هم‌بستگی زیادی با شدت آسیب دارند،  شاخص‌های مناسبی هستند. شدت هاوزنر، شدت طیف شتاب و شدت طیف سرعت، هم‌بستگی زیادی با شدت آسیب از خود نشان می‌دهند. در این مقاله، یک پارامتر طیفی جدید که هم‌بستگی بسیار خوبی با شدت آسیب دارد، به‌دست آمده است.